نورا الیزایت مری بویس (۲ اوت ۱۹۲۰-۴ آوریل ۲۰۰۶) استاد دانشگاه و پژوهشگر دررشته ی مطالعات زرتشتی بود.او در ۲ اوت1920 دردار جیلینگ در کشورهند بدنیا آمد. پدر او از قضات دستگاه حکومت بریتانیا در هند، و مادرش نوهٔ مورخ انگلیسی بنام سمو ئیل گاردنر بود.در نوجوانی دردبیرستان ویمبلدون درلندن درس خواند. در ۱۸ سالگی به دانشکده ی زنان چهلتنم وارد شد. پس از آن دردانشگاه کمبریج ادبیات انگلیسی وباستان شناسی- وانسان شناسی آموخت و با درجه ممتاز تحصیلات را به انجام رساند. در ۱۹۴۴ به تدریس ادبیات آنگلوساکسون دردانشگاه لندن پرداخت و هم‌زمان وارد مدرسه مطالعات مشرق زمین و آمریکا شد و به تحصیل در رشته زبان‌های ایرانی پرداخت. در آن روزها نام‌آورانی چون مینورزسکی ووالتر هنینگ وسید حسن تقی زاده در این مدرسه تدریس می‌کردند. در ۱۹۴۸ به تدریس متن‌های مانوی وپهلوی وپارتی در همین مدرسه پرداخت. پس از رفتن هنینگ به دانشگاه کالیفرنیا ، بویس جانشین او شد و به مقام استادی در مدرسه مطالعات شرقی و آفریقایی رسید. او تا سال ۱۹۸۶ استاد بود و پس از آن تا هنگام مرگ به عنوان استاد افتخاری و پژوهشگر کار می‌کرد.
دلباختگی او به ایران و به ویژه رخساره زرتشتی آن، آنگاه اوج گرفت که سال1966 را در روستاهای زرتشتی‌نشین اطراف یزد، باکشاورزان تنگدست اما عمیقاً معتقد و متعصب در آیین خود به سر برد. پس از این اقامت یک ساله بود که نظریاتش در باره این دین زیر و زبر گشت. اقامت در میان زرتشتیان یزد وکرمان سبب شد تا آراء ونظریات اکثریت قریب به اتفاق پژوهشگران را در زمینه کیش زرتشت زیر سوال برد. مری بویس این پرسش را مطرح ساخت:
«سه هزار و اندی سال پس از زرتشت، چه کسی صلاحیت بیشتر در تعبیر وتفسیر وشرح باورها و آموزه‌های زرتشت را دارد؟ پژوهشگران و دانشمندانی که در صندلی‌های راحت کتابخانه‌های خود لم داده و بر سر جزئیات دستوری گاتها و نیایش‌ها و دیگر ادبیات دینی زرتشتی قلم فرسایی می‌کنند، یا آن کشاورز قبا بر تن زرتشتی که در کوه‌ها و بیابان‌های خشک اطراف یزد و کرمان بیل می‌زند و کار می‌کند وعرق می‌چکاند و نیایش‌های زرتشت را زمزمه کرده و سفت و سخت، سنت‌ها وآیین‌های دین آبا و اجدادی خود را نگهبانی می‌کند؟»
او بر آن بود که تنها با خواندن کتاب و مقاله نمی‌توان به چند و چون این کیش پی برد. او توانست با ژرف‌نگری در آیین‌ها و رسوم و باورها، که از سه هزار سال پیش تاکنون دست نخورده بود، به جزئیات زندگانی این پیامبر ایرانی وآموزه‌های او، حتی عقاید دینی پیش از ظهور زرتشت دسترسی پیدا کند. او نتیجه پژوهش‌های خود را در کتابپایگاه ایرانی کیش زرتشت در سال ۱۹۷۸ عرضه نمود. کار بزرگ او مجموعه کتاب‌هایتاریخ کیش زرتشت است که به اکثر زبان‌ها از جمله زبان پارسی برگردانده شده‌است استاددانشگاه لیدن به توافق رسید که کار به انجام رساندن را به عهده گیرد. مرگ مجال نداد که مری این کتاب را به پایان برد ولی خوشبختانه پیش از مرگ باآلبرت دو یونگ ؛خانم الموت هیتنر که اکنون بجای مری بویس استاد کرسی مطالعات زرتشتی دانشگاه لندن است در سوگنامه‌ای که درروز نامه ی دیلی تلگراف چاپ شد می‌نویسد:
مری بویس سحرگاه روز 4 آوریل 2006 در بخش عمومی بیمارستانی درلندن هنگام خواب در گذشت .
مجله فرهنگی وهنری بخارا فروردین ۱۳۸۵
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر